افزایش دما یکی از علائم اصلی بیماری در انسان است. تب میتواند در شرایط مختلف در کودک ظاهر شده و رنج زیادی برای کودک و والدین او ایجاد کند. البته داستان در همین جا به پایان نمیرسد و تب حتی میتواند و به بیماریهای عفونی حاد ختم شود. بسیار مهم است که دلیل واقعی افزایش دمای بدن کودک را تشخیص داده و در جهت رفع آن بکوشید. مقاله امروز توضیح میدهد که چه زمانی باید برای تب به پزشک مراجعه کنید.
دمای نرمال بدن چقدر است؟
دمای طبیعی بدن ۳۶.۶ درجه سانتیگراد در نظر گرفته میشود؛ اما این رقم میتواند نوسان داشته باشد. کمترین مقدار در صبح و حداکثر آن در عصر مشاهده میشود. افزایش دمای بدن با خوردن، نوشیدن الکل، ورزش، تحریک سیستم عصبی، قرار گرفتن در زیر نور خورشید یا در اتاق بخار اتفاق می افتد.
هنجار دمای بدن برای بزرگسالان بین ۳۵ تا ۳۷ درجه سانتیگراد و برای کودکان زیر ۳ سال تا ۳۷.۵ درجه سانتیگراد در نظر گرفته میشود.
علل قطع نشدن تب در کودکان
افزایش دمای بدن در کودکان میتواند ناشی از عوامل عفونی و غیرعفونی باشد. شایعترین علت عفونتهای ویروسی تنفسی (ARVI) است. علاوه بر این، تب میتواند توسط بیماریهای باکتریایی مختلف (پنومونی، پیلونفریت، عفونتهای روده و غیره) ایجاد شود. دندان درآوردن نیز اغلب میتواند علت تب باشد.
داروهای ناکافی یا نادرست، مانند آنتیبیوتیکهایی که عفونت را به طور کامل درمان نمیکنند، نیز میتوانند باعث تب مداوم شوند؛ بنابراین در صورت تب، حتی اگر کودک در حال دندان درآوردن باشد، معاینه توسط متخصص اطفال برای رد سایر علل تب ضروری است.
بهندرت، سرطانهایی مانند لوسمی یا لنفوم نیز ممکن است موجب تب شوند که به درمانهای معمول پاسخ نمیدهد. اختلالات التهابی مانند بیماری کاوازاکی و بیماریهای مرتبط با گرما نیز از دیگر دلایل احتمالی تب مداوم در کودکان هستند.
درجه حرارت زیر بغل نوزاد در تب چقدر است؟
از بدو تولد تا یک سالگی به کودکان نوزاد گفته میشود. در این مدت، کودکان در چهار هفته اول زندگی خود به عنوان نوزاد شناخته می‌شوند و پس از آن وارد دوره شیرخوارگی می‌شوند که تا یک سالگی ادامه دارد.
دمای بدن توسط یک سیستم تنظیم حرارت کنترل میشود که شامل دو فرایند اصلی – تولید گرما و دفع گرما (ترمولیز) – است. سیستم‌های بدن نوزادان تازه متولد شده هنوز در حال رشد و توسعه هستند؛ بنابراین تمامی عملکردهای بدن آن‌ها، از جمله مکانیزم تنظیم حرارت، هنوز به بلوغ کامل نرسیده‌اند.
بدن بزرگسالان از طریق انقباضات عضلانی گرما تولید می‌کند؛ اما بدن نوزاد از طریق اکسیداسیون چربی قهوه‌ای که تحت تأثیر غدد تیروئید و فوق کلیوی است، گرما ایجاد می‌کند. دمای بدن نوزاد باید بین ۳۴.۷ تا ۳۷.۵ درجه سانتیگراد باشد.
در زیر بغل تا ۳۷.۵، در دهان تا ۳۷.۳ و در رکتوم تا ۳۷.۷ درجه سانتیگراد یک دمای طبیعی و نرمال است. این دماهای طبیعی برای نوزادان تا یک ماهگی طبیعی است.
تب چند درجه باعث تشنج میشود؟
تشنج‌های تب نوزادی که شایعترین اختلال تشنجی در کودکان است، تنها همراه با تب دیده می‌شوند. چنین تشنجی عمدتاً در کودکان ۶ماهه تا ۵ساله ایجاد میشود. تشنج‌های ناشی از تب، تشنج‌هایی هستند که در کودکان با رشد طبیعی، بدون اختلالات عصبی، اختلالات متابولیک یا تشنج‌های ناشی از تب رخ می‌دهند.
با افزایش دمای بدن تنها ۱ درجه سانتیگراد، شدت فرآیندهای متابولیک در مغز ۷-۱۰٪ افزایش می‌یابد؛ بنابراین نیاز به اکسیژن نیز افزایش می‌یابد.
با افزایش آهسته دمای بدن، تشنج بسیار کمتر رخ میدهد؛ زیرا زمان برای افزایش مناسب جریان خون مغزی وجود دارد که از هیپوکسی جلوگیری می‌کند. تشنج‌های ناشی از تب شرایطی خوش‌خیم هستند که در آن دمای بالای بدن در مغز باعث تغییر فعالیت الکتریکی نورون‌ها میشود که منجر به تشنج میشود.
به طور کلی گفته میشود که دمای بدن بالاتر از ۳۸.۵ درجه سانتیگراد میتواند خطر تشنج را افزایش دهد. هرچند برخی کودکان ممکن است در دمای کمتر یا بالاتر از این مقدار تشنج کنند. اگر کودک شما تب بالایی دارد و نگران تشنج هستید، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
چرا وقتی دمای بدن از ۳۸ درجه سانتی گراد بالاتر می‌رود خطرناک است؟
اگر درجه حرارت بدن بالا برود، نشانه بیماری در بدن است. در ۹۹٪ موارد این یک فرایند التهابی محسوب میشود که اگر این وضعیت طولانی مدت باشد؛ یعنی بدن در شرایط خوبی نیست. بدن بیمار با تحریک سیستم ایمنی، تسریع متابولیسم، تولید آنتی‌بادی و افزایش گردش خون به عفونت واکنش نشان میدهد.
در این زمان، میکروب‌ها فعالیت خود را از دست می‌دهند؛ اما سیستم تنفسی و قلبی بار بیشتری را تحمل می‌کنند. اگر شرایط تغییر نکند، گردش خون در اندام‌های داخلی بدتر میشود. خطرناک‌ترین مرحله زمانی است که دمای بدن از ۴۱ درجه سانتیگراد بالاتر برود.
زمان مراجعه به پزشک
دیدن تصویر ملتهب و بی‌حال کودک در رختخواب همواره باعث نگرانی و اضطراب والدین میشود و خبر از مشکلی جدید در بدن کودک میدهد. در برخی موارد خودتان می‌توانید با راه‌حل‌های ابتدایی دمای بدن را پایین بیاورید؛ اما موارد دیگری هم هستند که دیگر روش‌های خانگی مانند پاشویه جواب نمی‌دهند و شما باید حتماً با پزشک تماس بگیرید. در موارد زیر تماس فوری با پزشک ضروری است:
- استفراغ به دلیل درجه حرارت بالا که این میتواند با مسمومیت غذایی و به عنوان واکنش سیستم عصبی کودک به هیپرترمی رخ دهد. گاهی اوقات استفراغ میتواند نشان‌دهنده یک بیماری التهابی سیستم عصبی (مننژیت) باشد؛ بنابراین مراقبت‌های پزشکی فوری ضروری است.
- هر گونه بثورات در پس‌زمینه افزایش دما دلیلی برای مراجعه به پزشک است.
- سردرد، بی‌حالی شدید، خواب‌آلودگی، کاهش سرعت واکنش در کودک، هرگونه تغییر واضح در رفتار کودک (از جمله جیغ زدن طولانی مدت، گریه بی‌دلیل)
- سرفه شدید، حملات آسم
- گوش درد
- مشکل در بلع، گلودرد شدید
- دل‌درد
- گرفتگی عضلات
- واکنش‌های آلرژیک مانند بثورات پوستی، قرمزی چشم، اشکی بیش از حد و غیره
سخن پایانی
تب همواره یک نشانه بوده است که به والدین در مورد وجود عوامل بیماری‌زا هشدار میدهد. گاهی خودتان با کارهای ابتدایی مثل پاشویه می‌توانید آن را کنترل کنید؛ اما در موارد جدی‌تر باید حتماً به پزشک مراجعه شود تا دمای بدن بیشتر از ۳۷ درجه نشود؛ زیرا چنین شرایطی منجر به تشنج و بیماری های خطرناکی می شود. اقدام سریع و تماس با آمبولانس خصوصی میتواند از بروز عوارض جدی جلوگیری کرده و به حفظ سلامت و جان کودک شما کمک کند.در این مطلب به شما اطلاعات مفیدی داده ایم تا بهتر بتوانید از کودک خود در زمان بیماری مراقبت کنید.
